LDA

BNO debat "Design in het museum" 21-02-2018

Woensdag 21 februari op weg naar Den Bosch voor de ALV (Algemene Leden Vergadering) van de BNO. Ben al meer dan 30 jaar lid maar ga zelden naar die vergaderingen. Maar nu, als voorzitter van het LDA, probeer ik meer aansluiting te krijgen inzake de BNO/LDA liaison. Bovendien was deze vergadering gecombineerd met een discussie over design in Nederlandse musea. LDA lid Hans Gubbels van de Cube was ook uitgenodigd voor het debat dus een extra driver om daarbij te zijn.
De volgende toonaangevende spelers gingen met elkaar in gesprek: Guus Beumer (directeur Het Nieuwe Instituut), Hans Gubbels (directeur Designmuseum Cube), Richard Hutten (ontwerper), Ingeborg de Roode (conservator vormgeving Stedelijk Museum Amsterdam) & Timo de Rijk (directeur Stedelijk Museum ’s Hertogenbosch). Moderator was Katja Weitering (voorzitter commissie Musea Amsterdamse Kunstraad).


Richard Hutten gooide gelijk de handdoek in de ring door te stellen, dat veelal de context ontbrak bij design exposities. Afgelopen weekend miste hij bijv. Nirvana bij de opening van de Droog expositie. Ja, design hoorde thuis in het museum maar waarom dat zo was kwam niet echt uit de verf.

Ingeborg de Roode stelde dat het leveren van uitgebreide context vaak niet mogelijk was door gebrekkige kennis over de design geschiedenis van artefacten bij conservatoren. Het bevorderen van de samenwerking met kunstacademies voor het aanleveren van die context en het ontwerpen van de exposities zelf zou een goede zaak zijn. Overigens pratend over context, de tentoonstelling Style en Drive is net een mooi voorbeeld om een gebruiker, zijn auto, kleding en sieraden in een alomvattende context te plaatsen.

Timo de Rijk is uiteraard ervan overtuigd, dat industriële artefacten in een museum thuis horen. Maar dan wel uitstijgen boven mooie dingetjes en nog meer stoelen. Hij wil vooral design in al zijn aspecten, zowel technologisch, cultureel als de rol van de gewone alledaagse gebruikers, over de bühne trekken. Hij is bij uitstek de expert die dit kan doen in zijn nieuwe Design Museum ’s Hertogenbosch en schroomt niet om bijv. de rol van designers, for good or for worse, in het derde rijk aan de orde te stellen.

Hans Gubbels, van huis uit werktuig bouwer en komend uit de maakindustrie, refereerde aan de het Industrion, een techniek museum, dat reeds een basis was voor het Cube design museum. Hij heeft ook overwogen om het een Ontwerpmuseum te noemen! Voor de Cube is design heel breed. Een tentoonstelling over kweekvlees, toilet systemen, en schoenen zijn daar een mooi voorbeeld van. Bovendien wil de Cube ook de maatschappelijke rol van design benadrukken door de bezoekers actief te betrekken in design gerelateerde processen.

Tenslotte Guus Beumer van Het Nieuwe Instituut, ik citeer hier de website: Het museum kijkt naar de ontworpen wereld, en hoe die door nieuwe technologie, nieuwe denkbeelden en verschuivende sociale prioriteiten voortdurend verandert. Het begrip innovatie – de spil van alle activiteiten van Het Nieuwe Instituut – wordt zowel tot uitdrukking gebracht in speculatieve verkenningen van de toekomst, als in kritische reflecties op de vernieuwingsbewegingen van vandaag en gisteren.”
Hij kan zijn gebouwen niet in een kast stoppen! Dus vooral beelden, grafisch en digitaal vertellen het verhaal. Maar, en dat was een belangrijk thema in de discussie, ze beschikken over een archief. Zonder archief, geen museum….riep iemand! Onzin natuurlijk maar het bewaren van een collectief geheugen, ons design verleden, is wel degelijk een goede zaak. Wellicht dat de BNO daar ook een rol kan spelen door het bewaken en bewaren van portfolio’s.

Er was ook duidelijk behoefte om dat container begrip “design” te nuanceren in al zijn verscheidenheid zoals architectuur, interieur, industrieel, grafisch, etc. Ontdaan van alleen maar de stilistische elementen. En meer focus op initiatie, ontwerp en maakproces. Maar ook de maatschappelijk implicaties, blingbling, vervuiling etc. Een expositie over bijv. “Plastic Ocean soup” of Design & CO2 kunnen wat mij betreft ook thema’s zijn voor een design tentoonstelling!
Een van de aanwezige designers vroeg zich af waarom museumwebsites niet via VR en augmented reality bezocht kunnen worden. Als je dat doet dan kom je ook op het gebied van digital conceptual design. Al die prachtige CAD ontwerpen van niet gematerialiseerde producten? Die kunnen net zoveel waarde hebben als een schets van een niet gerealiseerd gebouw of product van bijv. Jean Prouvé.
En natuurlijk kwam steeds weer de vraag naar boven welke doelen moet een design museum vervullen?
Hoe maak je spraakmakende exposities, die duizenden bezoekers trekken?
Hoe draag je bij aan een bewustzijnsverruiming inzake de “man - made world”?
Al die humane artefacten, die onze verwende consumenten omringen, zijn niet zomaar uit de lucht komen vallen.

Rinus van den Berg 23-02-2018

BNO design debat